تشنج چیست و چگونه اتفاق می افتد؟
تشنج دوره‌ای است که در آن سفتی و اسپاسم عضلانی کنترل نشده همراه با تغییر هوشیاری اتفاق می‌افتد. اسپاسم باعث حرکات تند و ناگهانی می‌شود که معمولا یک یا دو دقیقه طول می‌کشد و می‌تواند نشانه تعدادی از شرایط باشد، از جمله افزایش ناگهانی تب، کزاز یا قند خون بسیار پایین.
تشنج چیست؟
تشنج اصطلاح عمومی است که مردم برای توصیف انقباضات غیرقابل کنترل عضلانی استفاده می‌کنند. این عارضه رویدادی ناگهانی است که باعث تغییرات موقتی در حرکت فیزیکی، احساس، رفتار یا هوشیاری می‌شود. آنها به دلیل تغییرات غیرطبیعی الکتریکی و شیمیایی در مغز ایجاد می‌شوند.
نورون‌ها یا سلول‌های عصبی اطلاعاتی را از مغز به بدن می‌فرستند. آنها این کار را با آزاد کردن تکانه‌های الکتریکی به صورت منظم انجام می‌دهند. اگر این فعالیت الکتریکی به طور ناگهانی افزایش یابد، می‌تواند باعث تشنج شود. زمانی اتفاق می‌افتد که بسیاری از نورون‌ها به سرعت تکانه‌های الکتریکی نامنظم را آزاد می‌کنند و باعث علائم غیرقابل کنترل و موقت می‌شوند.
علت تشنج
تشنج می‌تواند یک رویداد منفرد به دلیل یک علت حاد مانند دارو باشد. تشنج‌ها همه شبیه هم نیستند. علت تشنج می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- سطوح غیر طبیعی سدیم یا گلوکز در خون
- عفونت مغز، از جمله مننژیت و آنسفالیت
- آسیب مغزی که در هنگام زایمان برای نوزاد ایجاد می‌شود
- مشکلات مغزی که قبل از تولد رخ می‌دهد (نقایص مادرزادی مغز)
- تومور مغزی
- سوء مصرف مواد مخدر
- شوک الکتریکی
- صرع
- تب (به ویژه در کودکان خردسال)
- آسیب سر
- بیماری قلبی
- تب شدید
- فنیل کتونوری (PKU)، که می تواند باعث تشنج در نوزادان شود
- مسمومیت
- مواد مخدر خیابانی، مانند کوکائین، آمفتامین‌ها
- سکته
- سموم بارداری
- تجمع سم در بدن به دلیل نارسایی کبد یا کلیه
- فشار‌خون بالا (فشار خون بدخیم و بسیار بالا)
- نیش سمی (مانند نیش مار)
- ترک الکل یا برخی داروها پس از استفاده طولانی مدت
علائم تشنج چیست؟
تشنج به راحتی قابل تشخیص است، با علائمی مانند:
- عدم آگاهی و از دست دادن هوشیاری
- چشم‌ها به عقب در سر می‌چرخند
- چهره‌ای که قرمز یا آبی به نظر می‌رسد
- تغییر در تنفس
- سفت شدن بازوها، پاها یا کل بدن
- حرکات تند بازوها، پاها، بدن یا سر
- عدم کنترل بر حرکات
- ناتوانی در پاسخگویی
این علائم معمولا از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشد، هرچند ممکن است طولانی‌تر نیز ادامه داشته باشند. کودکان ممکن است پس از یک تشنج تب دار بد حال باشند و برخی ممکن است به خواب عمیقی که یک ساعت یا بیشتر طول می‌کشد فرو روند.
علائم هشدار دهنده تشنج
ممکن است فرد قبل از حمله علائم هشدار دهنده داشته باشد، مانند:
دنبال راهکار درمانی هستید؟
گروه سلامت بهروزی با ارائه برنامه‌های درمانی و استفاده از جدیدترین و پیشرفته‌ترین تجهیزات روز دنیا به شما کمک می‌کند تا هر چه سریعتر سلامتی خود را به دست آورید.
برای دریافت نوبت ویزیت با شماره ۲۶۷۶۵۱۲۲(۰۲۱) تماس بگیرید.
- ترس یا اضطراب
- حالت تهوع
- سرگیجه (احساس می‌کنید که در حال چرخش یا حرکت هستید)
- علائم بینایی (مانند چشمک زدن نورهای روشن، نقاط یا خطوط مواج جلوی چشم)
دلایل و محرک‌های تشنج
برای بسیاری از افراد مبتلا به صرع، به نظر می‌رسد که تشنج به طور تصادفی رخ می‌دهد. اما گاهی اوقات آنها می‌توانند محرکی داشته باشند، مانند:
- فشار
- کمبود خواب
- بیدار شدن
- نوشیدن الکل
- برخی داروها و داروهای غیرقانونی
- در زنان پریود ماهانه
- چراغ‌های چشمک زن
یادداشت روزانه زمانی که تشنج دارید و اتفاقاتی که قبل از آن افتاده است می‌تواند به شما در شناسایی و جلوگیری از برخی محرک‌های احتمالی کمک کند.
انواع تشنج
انواع مختلفی از تشنج وجود دارد. هر کدام باعث تغییرات فیزیکی و رفتاری متفاوتی می‌شوند. همه تشنج‌ها به دلیل صرع نیستند (وضعیتی که با تشنج‌های مکرر مشخص می‌شود)، برخی افراد در طول زندگی خود تنها یک تشنج دارند. این عارضه بر اساس قسمت‌های درگیر مغز طبقه بندی می‌شوند.
آنها شامل:
- تشنج‌های کانونی
- تشنج عمومی
تشنج کانونی
تشنج کانونی زمانی رخ می‌دهد که فعالیت الکتریکی غیرطبیعی در یک ناحیه از مغز شروع شود. قبلا به این حالت تشنج جزئی می‌گفتند.
تشنج عمومی
تشنج عمومی در هر دو طرف مغز شروع می‌شود. گاهی اوقات، تشنج کانونی در صورت گسترش می‌تواند عمومیت یابد.
چه زمانی برای تشنج باید به پزشک مراجعه کرد؟
تشنج به مراقبت‌های پزشکی اورژانسی نیاز ندارد. با این حال، اگر فردی شرایط زیر را دارد باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
- قبلا هرگز تشنج نداشته است
- تشنج بیش از پنج دقیقه طول بکشد
- بعد از آن دچار مشکل تنفسی شود
- پس از پایان تشنج در راه رفتن مشکل داشته باشد
- شروع به تشنج دوم می‌کند
- در هنگام تشنج خود را مجروح کردند
- مبتلا به بیماری قلبی، دیابت، باردار یا سایر شرایط پزشکی است
حتما به مراقبین اورژانس در مورد شرایط شناخته شده و همچنین مواد مخدر یا الکلی که ممکن است فرد مصرف کرده باشد، اطلاع دهید. در صورت امکان، تشنج را ثبت کنید تا بتوانید به پزشک نشان دهید.
تشنج چگونه تشخیص داده می‌شود؟
سابقه پزشکی و سایر علائم به پزشک شما کمک می‌کند که چه آزمایشاتی ممکن است لازم باشد. ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آزمایش خون و ادرار برای بررسی عفونت یا وجود مواد سمی
- EEG برای بررسی فعالیت الکتریکی در مغز
- تست‌های تصویربرداری مانند ام آر آی یا سی تی اسکن مغز
درمان تشنج ناشی از تب در کودکان
هنگامی‌که صحبت از تشنج‌های ناشی از تب در کودکان می‌شود، ممکن است نیازی به درمان دیگری جز رسیدگی به علت تب نباشد. گاهی اوقات پزشک شما ممکن است در صورت بروز تشنج تب دار دیگر، دارویی تجویز کند.
اگر تشنج مکرر شود، پزشک ممکن است داروهایی را توصیه کند که می‌تواند به جلوگیری از تشنج کمک کند. گزینه‌های درمانی به علت آن بستگی دارد.
اگر با کسی هستید که تشنج دارد چه باید کرد؟
دیدن فردی که تشنج دارد می‌تواند ناراحت کننده باشد، اما مهم است که سعی کنید آرام بمانید.
- سعی کنید سر آنها را با چیزی نرم نگه دارید.
- آنها را به یک طرف کج کنید تا تنفس راحت شود.
- هر چیزی سخت یا تیز را از مسیر خارج کنید تا به خود آسیب نرسانند.
- لباس‌های اطراف گردن را شل کنید و عینک را بردارید.
- برای کمک پزشکی تماس بگیرید.
- تا زمانی که تشنج تمام شود و کاملا آگاه شوند با آنها بمانید.
فهرست منابع
www.nhs.uk
www.healthline.com
www.hopkinsmedicine.org
