درمان درد سیاتیک کمر

از علت‌های درد عصب سیاتیک شامل بیرون زدگی دیسک، بالا رفتن سن، سیگار کشیدن و … است و علائم آن شامل سوزن سوزن شدن، ضعف در پا و گرفتگی، کف پای آسیب دیده و بی حسی است. فیزیوتراپی می‌تواند به درمان سیاتیک و بهبود آن کمک کند.

سیاتیک چیست؟

بلندترین عصب موجود در بدن عصب سیاتیک است. هنگامی که شاخه‌های ناحیه تحتانی کمر دچار مشکل شده و اختلال در آنها به وجود می‌آید، از طریق لگن و باسن به سمت پا کشیده می‌شود، به اصطلاح سیاتیک می‌گویند. این عصب تنها در یک طرف بدن تاثیر گذار است. معمولا سیاتیک به دلایل زیر به وجود می‌آید:

1. فشار استخوان بر روی ستون فقرات
2. تنگی کانال نخاعی که سبب ایجاد فشار بر روی بخشی از عصب سیاتیک می‌شود
3. بیرون زدگی یا فتق دیسک

در نهایت این عارضه باعث ایجاد التهاب، احساس درد و بی‌حسی در پای آسیب دیده خواهد شد.

چه موقع به عمل جراحی نیاز است؟

در بیشتر موارد می‌توان با درمان‌های غیر جراحی در مدت چند هفته، اختلال‌های به وجود آمده را درمان نمود. اگر افراد با درد شدید و علائمی مانند احساس ضعف در پا یا هر گونه تغییر در اجابت مزاج یا عملکرد مثانه مواجه باشند، به اجبار باید مورد عمل جراحی قرار بگیرند.

علت درد عصب سیاتیک

همان گونه که ذکر شد عوامل زیادی وجود دارند که بر روی عصب سیاتیک تاثیر می‌گذارند. علت درد عصب سیاتیک به نوع شغل یا سبک زندگی افراد و عادات روزمره آنها بستگی دارد. برخی از علل ایجاد کننده درد عصب در سیاتیک عبارت است از:

1. فتق و دررفتگی دیسک
2. تنگی نخاع
3. سندروم پیریفورمیس
4. اسپوندیلو لیستز
5. خار استخوان
6. صدمه
7. بالا رفتن سن
8. سیگار کشیدن

در ادامه هر کدام از موارد بالا را بررسی می‌کنیم.

فتق و دررفتگی دیسک

هنگامی که یکی از دیسک‌های نرم و پر از مایع که کار جذب شوک و ضربه‌گیری را برای مهره‌های کمر انجام می‌دهد، از جای خود در رفته یا نشت کرده باشد، به اعصاب اطراف نخاع و نخاع، فشار وارد می‌کند.

تنگی نخاع

شرایطی که در آن کانال نخاعی تنگ شده و به نخاع اعصاب اطراف آن فشار وارد می‌شود. مقاله تنگی کانال نخاعی را بخوانید.

سندروم پیریفورمیس

این سندروم زمانی رخ می‌دهد که عضله پیریفورمیس بسیار فشار وارد می‌کند. در زنان شیوع این بیماری اغلب بیشتر از مردان است.

اسپوندیلو لیستز

اسپوندیلو لیستز یا به اصطلاح لغزش مهره، هنگامی رخ می‌دهد که یک مهره در ستون فقرات به سمت مهره زیرین در حال حرکت است. این جا‌به‌جایی سبب فشرده شدن سیاتیک می‌شود.

خار استخوان

این عارضه نوعی رشد استخوانی اضافی در مهره‌های کمر است که سبب فشرده‌سازی سیاتیک می‌شود.

صدمه

هنگامی که به فرد آسیب یا صدمه وارد می‌شود مانند شکستگی ناشی از زمین خوردن، سبب ایجاد درد در عصب سیاتیک خواهد شد.

بالا رفتن سن

بدن انسان طی مدت طولانی شروع به تحلیل رفتن می‌کند، این امر سبب شده که اجزای ستون فقرات به عصب سیاتیک، فشار بیشتری را وارد کنند. این عارضه در بین بزرگسالان ۴۰ تا ۵۰ سال معمول‌تر است.

سیگار کشیدن

سیگار کشیدن می‌تواند لایه‌های خارجی دیسک کمر را به مرور زمان تخریب کند.

همچنین توجه داشته باشید که گاهی اوقات ممکن است که این عارضه و درد، دلیل روشنی نداشته باشد.

علائم سیاتیک

از آنجایی که علائم سیاتیک فقط یک طرف بدن را مختل می‌سازد، می‌توان گفت نشانه اصلی در عصب سیاتیک، نوعی درد یک طرفه است که از سمت ستون فقرات کمر، به سمت باسن، پشت ران و ساق پا کشیده می‌شود.

از دیگر نشانه‌های سیاتیک می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. سوزن سوزن شدن
2. ضعف در پا
3. گرفتگی کف پای آسیب دیده
4. بی حسی

درد عصب سیاتیک از نظر احساس و شدت گوناگون است. انواع این دردها عبارتند از:

1. خفیف
2. شدید
3. سوزش (که همانند شوک الکتریکی احساس می‌شود.)

علائم سیاتیک حاد و پیشرفته

بدتر شدن این عارضه در اثر سرفه، عطسه یا نشستن برای مدت زمان طولانی امکان‌پذیر است. در صورت شدید بودن درد سیاتیک، امکان دارد راه رفتن و یا ایستادن برای شما دشوار باشد.

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت داشتن علائم زیر سریع به پزشک و متخصص مربوطه مراجعه نمایید. این علائم عبارتند از:

1. احساس درد شدیدی که بر توانایی و عملکرد شما تاثیرگذار خواهد بود.
2. بی حسی ناگهانی، احساس ضعف در پای آسیب دیده و یا تغییر در عملکرد مثانه و روده.
3. اگر موارد بسیار جدی و شدید بود، عصبی که به مدت طولانی فشرده شده است، سبب درد سیاتیک شده و باعث آسیب دائمی به عصب خواهد شد.

راه‌های تشخیص سیاتیک

برای تشخیص درد سیاتیک پزشک ابتدا سابقه بیماری و سبک زندگی شما را بررسی می‌کند، و سوالاتی درباره شدت و علائم آن از شما می‌پرسد. پس از بررسی، آزمایش‌های تصویربرداری را برای ارزیابی وجود علت‌هایی همچون تنگی کانال، دررفتگی دیسک کمر یا دژنراسیون دیسک را توصیه می‌کند.

سپس تمریناتی که باعث تحریک درد عصب سیاتیک می‍شود را به شما خواهد داد. حرکاتی مانند اسکات، راه رفتن روی پاشنه یا انگشتان پا، بلند کردن یک پا بدون خم شدن زانو.

درمان سیاتیک و رفع علائم آن

برای درمان سیاتیک می‌توان از اقدامات مراقبتی در خانه بهره گرفت. با کمک داروهای کنترل درد مانند ایبوپروفن و یا استامینوفن، انجام ورزش و حرکات کششی که باعث تسکین درد و بهبود علائم می‌شوند، می‌توان تا حدودی اختلال‌های به وجود آمده را برطرف کرد.

استراحت طولانی مدت و کم تحرکی مانع بهبودی به موقع بیمار خواهد شد. همچنین انجام ورزش به صورت منظم باعث کاهش التهاب و کاهش درد در بدن می‌شود.

در صورت داشتن درد و علائم شدیدتر، که با اقدامات و درمان‌های خانگی قابل بهبود نیست، باید تحت درمان پزشکی قرار بگیرید. در این شرایط پزشک به شما درمان‌های زیر را توصیه می‌کند:

1. تجویز داروهای ضد التهاب یا شل‌کننده عضله برای کنترل کردن درد
2. فیزیوتراپی برای بهبود قدرت عضلانی، استقامت، انعطاف‌پذیری و ترازبندی بدن
3. تزریق استروئید برای کاهش التهاب در اطراف عصب سیاتیک، که این روش یک راه حل کوتاه مدت و موقتی برای بهبود این درد است.

مقاله فیزیوتراپی کمر چگونه انجام میشود را بخوانید.

کاهش علائم دیسک هنگام خوابیدن

قبل از اینکه شروع به استراحت کنید سعی کنید به حمام رفته و دوش آب گرم بگیرید، و یا در وان آب دراز بکشید. همچنین می‌توانید برای ۲۰ دقیقه از پد گرم کننده استفاده کنید. انجام چند حرکت کششی آرام قبل از خواب می‌تواند درد را تسکین دهد.

در صورت داشتن این درد به هنگام خوابیدن، باید تشک خود را تعویض کرده و از یک تشک قدیمی و بدون نگهدارندگی کافی که درد سیاتیک را تشدید می‌کند، استفاده کنید. علائمی که به هنگام خواب مشاهده می‌شوند عبارتند از:

1. بیدار شدن به علت داشتن درد، که این احساس بیشتر از زمانی است که به خواب رفته‌اید.
2. استفاده از تشک بیش از ۸ سال
3. تشک دچار گودرفتگی و یا پارگی شده باشد.
4. در صورتی که در شب خواب کاملی دارید اما خسته از خواب بیدار می‌شوید.
5. علائم آلرژی در صبح بدتر می‌شوند.

همان‌گونه که می‌دانیم درد سیاتیک غالبا از علائم فتق دیسک پدید می‌آید، در نتیجه تشک مناسب برای فتق دیسک بسیار موثر است.  بعد از بررسی تشک می‌توان حالت بدن در هنگام خوابیدن را بررسی کرد.

دراز کشیدن به پشت و خوابیدن به پهلو، از بهترین حالت‌های خواب برای درد سیاتیک است. به دلیل اینکه در این حالت وزن بدن به طور مساوی توزیع شده و کمر در تماس کامل با تشک قرار می‌گیرد. همچنین با باز شدن فاصله بین مهره‌های ستون فقرات درد فتق دیسک را کاهش می‌دهد.

اگر طبق عادت بر روی شکم می‌خوابید، اکیدا توصیه می‌شود که این عادت را فراموش کرده و به پهلو یا به پشت بخوابید، زیرا خوابیدن بر روی شکم حالت خوبی برای کمر نیست.

پیشگیری از بروز مجدد علائم دیسک

برای پیشگیری از دیسک کمر موارد زیر را رعایت نمایید:

1. مراقب باشید در هنگام نشستن و ایستادن، حالت و وضعیت بدنتان را به صورت درست باشد.
2. اگر به مدت طولانی در طول روز می‌نشینید، سعی کنید هر ۳۰ دقیقه از جای خود بلند شده و تحرک داشته باشید.
3. هنگام بلند کردن اجسام هم حالت بدنی خود را حفظ کنید، برای بلند کردن بارهای سنگین از عضلات پاها کمک بگیرید، نه از کمر.
4. در طول روز تمرینات کششی را انجام دهید، این تمرینات برای قدرت و حرکت بیشتر بسیار موثر است.
5. برای تقویت عضلات هسته، از تمرینات مناسب برای شکم و کمر کمک بگیرید. این عضلات وظیفه دارند از ستون فقرات حمایت و تنظیم صحیح آنها را انجام دهند.
6. پیاده روی کوتاه مدت روزانه، بهترین ورزش برای بهبود درد سیاتیک به شمار می‌رود.

همچنین می‌توانید از ماساژ و کایروپراکتیک که نوعی درمان دستی است و یا طب سوزنی برای تسکین و آزادسازی عصب فشرده شده استفاده کنید.