تیپینگ و کاربردهای آن
از اهدف درمانی تیپینگ در فیزیوتراپی محافظت از عضو آسیب دیده و همچنین پیشگیری از بروز آسیب‌های ورزشی و افزایش گردش خون موضعی است.
تیپینگ چیست؟
یکی از روش‌های بی‌حرکتی در ضایعات سیستم عضلانی اسکلتی استفاده از تکنیک‌های بانداژ و Taping (کاربرد نوارهای چسبنده) می‌باشد. تیپینگ به ویژه در میان ورزشکاران رواج زیادی پیدا کرده است و جزء روش‌های درمانی پرکاربرد به خصوص در ضایعات حاد است.
ضایعات سیستم عضلانی اسکلتی (نظیر ضایعات لیگامانی، عضلانی و تاندونی) در زمره شایع‌ترین آسیب‌های ورزشی می‌باشند. در مراحل ابتدایی بروز ضایعات فوق، بی‌حرکتی موضع آسیب دیده از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، به گونه‌ای که از آن به عنوان اولین اقدام درمانی نام می‌برند.
البته درموارد استثنائی نظیر شکستگی‌ها، دررفتگی‌ها و ضایعات عصبی از آتل یا اسپیلینت برای بی‌حرکت ساختن موضع استفاده می‌شود، اما در آسیب‌های مفاصل، لیگامان‌ها، عضلات، تاندون‌ها (وترها) و …. تکنیک‌های مختلف بانداژ کاربرد زیادی دارد.
برای مثال در ضایعه لیگامانی (رباط)، به کاربردن نوارهای چسبنده غیر ارتجاعی (غیر الاستیک)، لیگامان آسیب دیده را بی‌حرکت ساخته، از حرکات ناخواسته مفصلی در موضع ضایعه پیشگیری می‌کند و یا درضایعه عضلانی استفاده از نوارهای چسبنده الاستیک ضمن حفظ گردش خون موضع، حمایت مناسبی را از عضله به عمل می آورد.
یکی از مهمترین اقدامات درمانی برای پیشگیری از ضایعات و نیز حفاظت موضع آسیب دیده استفاده از روش‌های گوناگون بانداژ (با نوارهای چسبنده الاستیک یا غیرالاستیک) می‌باشد.
تیپینگ در فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست بعد از ارزیابی دقیق و براساس نیاز بیمار، نوع تکنیک تیپینگ را مشخص می‌کند. برخی از رایج‌ترین موارد کاربرد تیپینگ در فیزیوتراپی به شرح زیر است:
- تاندونیت‌ها و بورسیت‌های شانه
- آرنج تنیس بازان (تنیس البو) و گلفرز البو
- سندرم کارپال تونل
- سندرم خروجی قفسه سینه TOS یا (Thoracic Outlet Syndrome)
- تاندونیت آشیل
- پلانتار فاشیایتیس و خار پاشنه
- پیچ خوردگی مچ پا
- سندرم دکوروان De Quervain’s Disease
- تاندونیت‌های دست و انگشتان
- کشیدگی‌های عضلانی و آسیب‌های ورزشی
- کندرومالاسیا پاتلا (نرمی کشکک)
- دررفتگی کشکک زانو
- دررفتگی و التهاب مفصل آکرومیوکلاویکولار
- دردهای تیرکشنده شانه، گردن و اندام‌های فوقاتی (دردهای میوفاشیال شانه)
- اصلاح پاسچر در بیماران کیفواسکولوزیس
- کنترل و درمان اسپاستیسیتی در بیماران نورولوژیک
اهداف درمانی تیپینگ
تیپینگ دارای اهداف درمانی متعددی است. از جمله:
- محفاظت از عضو آسیب دیده
- پیشگیری از بروز آسیب‌های ورزشی
- محدود ساختن حرکات غیرطبیعی و نامناسب در مفاصل
- اجازه انجام حرکات در دامنه کنترل شده و بدون درد با رعایت اصول بیومکانیکی اندام و عضو مبتلا
- بازگشت سریع ورزشکار به فعالیت ورزشی
- افزایش جریان خون موضعی Increase Local Circulation
- کنترل تورم Edema Control
- کاهش درد Pain Relief
- کمک به ترمیم و پیشگیری از افزایش شدت ضایعه
تکنیک‌های Taping
فیزیوتراپیست بعد از ارزیابی دقیق، براساس نیاز بیمار، نوع تکنیک تیپینگ را مشخص می‌کند:
۱) Mechanical Correction
در این روش اصلاحی برای فیکس کردن بافت یا مفصلی در وضعیت مناسب انتخاب می‌شود و با این روش می‌توان تحریک مکانورسپتورها را ایجاد کرد. برای مثال در Patella Tracking Syndrome.
۲) Space Correction
در این حالت درست منطقه بالای درد، التهاب، تورم و یا ادم، tape می‌شود و با این روش با بلند کردن بافت روی منطقه درد، فشار را از روی گیرنده‌های درد برداشته و گردش خون در آن منطقه بیشتر می‌شود؛ که در روند بهبود التهاب کمک می‌کند. (تحریک مکانورسپتورها و براساس تئوری دروازه درد)
۳) Ligament / Tendon Correction
در این روش برداشتن فشار (unloading) از روی لیگامان یا تاندون استفاده شده و به همراه آن می‌توان روی تحریکات حس عمقی اثر گذاشت.
۴) Functional Correction
در این روش با استفاده از تحریکات حسی محدودیت حرکتی را ایجاد کنیم؛ به طوریکه در طی حرکت‌های فعال یا افزایش تحریک پوستی و مکانورسپتور می‌توان محدودیت ایجاد نمود. این روش اصلاحی بیشتر در مراحل فاز تمرین‌های حس عمقی (proprioception rehabilitation) کاربرد دارد.
۵) Lymphatic Correction
در این روش با کاهش فشار از روی لنف می‌توان به گردش لنف کمک کرد. در این روش موقعیت گره‌های لنفاوی از اهمیت خاصی برخوردار است.
وسایل مورد نیاز بانداژ Taping
برای به کار بردن روش‌های گوناگون بانداژ و Taping به نوارهای متعدد و خاصی نیاز است که باید در کیف یا جعبه کمک‌های اولیه موجود باشد. توصیه می‌شود که برای موفقیت در کسب اهداف درمانی بانداژ باید نوارهای لازم زا از بهترین نوع موجود انتخاب نمود.
تیپ‌های ورزشی در رنگ‌بندی‌های مختلف عرضه می‌شود. رنگ‌بندی در کیفیت درمان تاثیر ندارد اما در مواردی که موضع درمان در معرض دید و برای بعضی بیماران از لحاظ زیبایی برای بخش‌هایی از بدن که در ظاهر مشخص است قرار دارد، بهتر است از رنگ‌های مورد علاقه بیمار برای تیپینگ استفاده شود.
مهمترین نکته در انجام تیپینگ توجه به موارد کاربرد Indications، موارد عدم کاربرد contra-Indications و از همه مهمتر رعایت اصول بیومکانیکی در هنگام اعمال تیپ درمانی یا ورزشی می‌باشد.
قبل از اعمال تیپ لازم است در خصوص حساسیت‌های پوستی بیمار سوال شود! (بهتر است قبل از اعمال تیپ درمانی، از نمونه کوچکی به عنوان Tester استفاده شود).
