فیزیوتراپی پیچ خوردگی مچ پا

پیچ خوردگی مچ پا از جمله مشکلاتی است که می‌تواند باعث آسیب، کبودی و ورم مچ پا شود. این عارضه معمولا به خاطر چرخش مچ به پایین و داخل اتفاق می‌افتد و برای درمان آن می‌توان از طریق روش‌های فیزیوتراپی اقدام نمود.

پیچ خوردگی مچ پا (Ankle Sprain)

راستای طبیعی پا بسیار حایز اهمیت است و هرگونه انحراف از حالت طبیعی، علاوه بر کاهش قدرت تحرک، ذاتاً می‎تواند عامل خطرزایی برای آسیب‌های اندام تحتانی محسوب شود.

در هر مفصل لیگامان‌ها دو وظیفه مهم، از نظر مکانیکال و حسی به عهده دارند. از نظر مکانیکال لیگامان‌ها با جهت دادن به حرکات و ممانعت از حرکات ناخواسته موجب ثبات در مفصل می‌شوند.

علاوه بر این لیگامان‌ها با دارا بودن گیرنده‌های حسی، اطلاعاتی مبنی بر این که مفصل در چه موقعیتی قرار دارد و چه نوع حرکتی را انجام می‌دهد را به سیستم عصبی ارسال می‌کنند.

آسیب‌ها در پیچ خوردگی مچ پا

اکثر پیچ خوردگی‌های مچ پا قسمت خارجی مچ را درگیر می‌نماید. بسته به میزان آسیب، این نوع کشیدگی به ۳ بخش تقسیم می‌شود:

1. کشیدگی یا پارگی جزئی بدون ناپایداری
2. پارگی لیگامان همراه با بی‌ثباتی نسبی
3. پارگی کامل همراه با بی‌ثباتی

از شایع‌ترین مکانیزم‌های ایجاد پیچ‌خوردگی، چرخش مچ به پایین و داخل است که باعث کشیدگی رباط‌های خارجی مچ می‌شود.

علت درد رباط مچ پا چیست؟

علت درد رباط مچ پا علت های مختلفی می‌تواند داشته باشد. برخی از این موارد عبارتند از:

1. پیچ خوردگی مچ پا
2. کشیدگی در رباط‌ها و لیگامان‌ها
3. مشکلات ساختاری در کف پا

پیچ خوردگی مچ پا

مهمترین علت آن پیچ خوردگی مچ پا است. از آنجایی که مفصل مچ پا کل وزن بدن را تحمل می‌کند، اگر حرکت نابجایی انجام شود و مچ پا در وضعیت‌های خاصی قرار بگیرد و فشار زیادی به آن وارد شود، ممکن است که باعث آسیب و پارگی رباط‌های مچ پا شود.

بسته به شدت پارگی و آسیبی که وجود دارد این دردها متغیر است. اگر که میزان این پارگی متوسط باشد یعنی مقدار کمی پاره شده باشد یا مقدار پارگی زیاد باشد یا به طور کامل پاره شده باشد، رویکردها نیز متفاوت است، ولی درد رباط معمولا به خاطر آسیب است.

کشیدگی در رباط‌ها و لیگامان‌ها

در بعضی موارد آسیب در حدی نیست که پارگی ایجاد کند و صرفا یک کشیدگی در رباط‌ها و لیگامان‎ها ایجاد می‎کند که این کشیدگی خودش باعث درد می‌شود. مثلا خیلی از مواقع پیچ خوردگی مچ پا خیلی شدید و حاد نیست و ممکن است که صرفا یک کشیدگی در رباط به وجود آمده باشد و علت درد آن باشد.

مشکلات ساختاری در کف پا

مواقع دیگری که ممکن است درد در رباط های مچ پا وجود داشته باشد زمانی است که مشکلات ساختاری در کف پا وجود داشته باشد. یعنی این که استخوان‌های کف پا به گونه‌ای قرار گرفته‌اند که باعث فشار بیشتر در یک سری رباط‌ها می‌شوند.

مثلا کسانی که کف پای صاف دارن معمولا فشار بیشتری به رباط‌های کف پایشان می‌آید، نسبت به کسانی که پای عادی دارند.

یا بعضی افراد میزان قوس پایشان نسبت به حالت معمول بیشتر است که چون باعث می‌شود حالت توزیع وزن به حالت عادی اتفاق نیافتد، روی یک سری از رباط‌ها فشار بیشتری می‎آید و در طولانی مدت می‎تواند باعث آسیب و درد در آن ناحیه شود.

تشخیص پارگی رباط مچ پا

برای تشخیص پارگی رباط مچ پا یا لیگامان‌ها معمولا به علائم ظاهری افراد که گزارش می‌دهند توجه می‌کنیم. اگر که موارد زیر وجود داشته باشد، این احتمال را تقویت می‌کند که ممکن است آسیبی به رباط‌ها رسیده باشد.

1. درد شدید در ناحیه مچ پا
2. التهاب
3. مفصل ورم کرده باشد
4. تغییر رنگ سطح پوست (کبود شده باشد یا …)

تشخیص قطعی پارگی رباط مچ پا

اما برای تشخیص قطعی پارگی رباط مچ پا، ما نیازمند این هستیم که در درجه اول معاینه بالینی انجام شود. یک سری تست‌های مخصوص هستند که با استفاده از این تست‌ها مچ پا و رباط‌های مختلف از نظر طول و انعطاف تست می‎شوند و اگر آن طول و انعطاف لازم را نداشته باشند، تست مثبت شده و شک به این سمت می‌رود که ممکن است رباط آسیب دیده باشد.

برای تشخیص قطعی‌تر و ۱۰۰ درصدی نیاز است که بیمار ام آر آی انجام دهد. تنها روشی تشخیصی که باعث می‌شود که به صورت دقیق بتوانیم بگوییم که کدام بافت‌ها آسیب دیدند، ام آر آی هست.

زیرا ام آر آی مخصوص عکس‌برداری و تصویربرداری از بافت‌های نرم است و چون رباط یک بافت نرم است، حتما باید ام آر آی انجام شود تا مطمئن شویم که یک لیگامان یا رباطی آسیب دیده یا خیر

البته در مواردی که مثلا در روزهای اول آسیب هست، ممکن است که ام آر آی هم خیلی دقیق نباشد، زیرا ممکن است به قدری ورم در پا وجود داشته باشد که حتی ام آر آی هم نتواند تشخیص درست و قطعی بدهد.

به همین علت معمولا توصیه می‌شود که روزهای اول که ورم زیاد است، ام ار ای انجام نشود.

درمان فیزیوتراپی پیچ‎خوردگی مچ پا

برای درمان فیزیوتراپی پیچ خوردگی مچ پا از روش‌ها و دستگاه‌های مختلفی جهت توانبخشی بیمار استفاده می‌شود. برخی از این موارد عبارتند از:

1. مدالیته‌های IF, US, TENS
2. گرم و سرد کردن عضو آسیب دیده با درجه ۱ و ۲ و بهبود ترمیم بافتی
3. افزایش دامنه حرکتی و انعطاف پذیری بافت
4. پدال زدن روی دوچرخه و استفاده از تخته تعادل
5. کنترل نوروماسکولار، برگرداندن قدرت و تحمل
6. برقراری حس عمقی و چابکی و هماهنگی
7. بازگرداندن دامنه حرکتی و انعطافپذیری
8. بهبود قدرت و توان و تحمل: تمرینات پلیومتریک
9. بهبود مهارت عملکردی و تمرینات اختصاصی هر رشته ورزشی
10. تقویت عضلات جهت حفظ مفصل و پیشگیری از پیچ خوردن مجدد
11. تیپینگ مچ پا
12. مگنت و لیزر پرتوان جهت کاهش درد و التهاب و تسریع ترمیم

اگر پیچ‌خوردگی مچ پا به خوبی درمان نشود برگشت‌پذیر بوده و حالت مزمن پیدا می‌کند.

پیشنهاد می‌شود مقاله انحراف شست پا هالوکس والگوس را بخوانید.

طول درمان پیچ خوردگی مچ پا

با توجه به شدت آسیب و میزان پارگی، طول درمان پیچ خوردگی مچ پا نیز متفاوت خواهد بود. اگر کسی یک آسیب کم و در حد متوسط داشته باشد، ابتدا به واسطه ورم و … که دارد تقریبا ۲ هفته و حداقل ۱ هفته در فاز التهاب حاد هست و درد و ناراحتی زیاد است و شاید نتواند خوب راه برود و لنگ بزند.

معمولا از هفته دوم و سوم به بعد کم کم درد کاهش پیدا می‌کند و وضعیت عملکردی فرد و راه رفتن و … فرد بهتر می‌شود و وضعیت فرد به سمت بهبودی می‌رود.

با توجه به آسیب و برای کسی که آسیب کم تا حد متوسط دیده است، ۱ ماه پس از پیچ خوردگی مچ پا، فرد تقریبا ۵۰ تا ۶۰ درصد به حالت اولیه برمی‌گردد و معمولا ۲ تا ۳ ماه بعد نهایتا فرد می‌تواند به ورزش و فعالیت روزانه برگردد، به شرطی که درمان درست و به موقع انجام دهد.

اگر پیچ خوردگی مچ پا و آسیب رباط شدید باشد و ورم و التهاب زیاد باشد ممکن است طول درمان بیشتر باشد. این زمان می‌تواند تا ۴ یا ۵ ماه و حتی بیشتر تا ۶ ماه برای برگشتن به فعالیت های ورزشی و یا فعالیت‎های حرفه ای باشد.

ولی معمولا تا ۳ ماه حتی کسانی که آسیب شدید دیدند می‌توانند به فعالیت‌های روزمره برگردند و وضعیتشان بهتر می‌شود، ولی اگر بخواهند به ورزش برگردند، به مدت زمان بیشتری نیاز دارند.

این طول درمان برای افرادی است که تحت درمان فیزیوتراپی مچ پا قرار می‌گیرند. اگر که شدت آسیب زیاد باشد و شکستگی و … وجود داشته باشد و فرد به جراحی یا روش‌های درمانی دیگر نیاز داشته باشد، طول درمان متفاوت خواهد بود.

در افرادی که جراحی کردند، طول درمان طولانی‌تر است و به ۶ تا ۷ ماه هم می‌رسد تا فرد بتواند به فعالیت‌های حرفه‌ای برگردد. حتی در جراحی‌ها هم بعد از ۱ تا ۲ ماه وضعیت خیلی بهتر می‌شود و فرد تقریبا می‌تواند کم کم به فعالیت‌های خود برگردد.

فیزیوتراپی مچ پا در منزل

مفصل مچ پا یکی از ساختارهای اصلی تحمل وزن در بدن است. در نتیجه این عملکرد و تا حدی به دلیل ساختار آن، مچ پا اغلب هنگام پرش و فرود اشتباه آسیب می‌بیند. پس از آسیب مچ پا، ۳۰ تا ۷۰ درصد افراد دچار بی‌ثباتی مزمن مچ پا می‌شوند. به همین دلیل، تقویت و انجام کشش مچ پا پس از آسیب‌دیدگی برای کاهش خطر مهم است.

فیزیوتراپیست شما می‌تواند به شما کمک کند بهترین تمرینات مچ پا را برای شرایط خود انتخاب کنید. آنها می‌توانند شما را در دوره توانبخشی راهنمایی کنند و به شما در به دست آوردن تحرک و قدرت مچ پا کمک کنند.

درمانگر شما با توجه به آسیب و ارزیابی آن برنامه ورزشی و درمانی مؤثر را برای فیزیوتراپی مچ پا در منزل شما طراحی می‌کند.

برخی اختلالات مچ پا عبارتند از:

1. پارگی لیگامان تاندون و یا عضلات
2. پیچ خوردگی پا
3. شکستگی
4. خار پاشنه
5. مشکل در قوس پا

از جمله ورزش‎های مچ پا می‎توان به ورزشش‎های کششی، ورزش‎های غیرفعال همراه با حوله، ورزش با پله، حرکات مقاومتی و … اشاره کرد. لازم به ذکر است که این ورزش‎ها باید آهسته و با دقت و مداوم و زیرنظر فیزیوتراپیست انجام شود.

فیزیوتراپیست با توجه به مشکل، برنامه درمانی شما را مشخص می‌کند و هدف تراپیست کاهش درد و بازگشت توانایی راه رفتن، آموزش راه رفتن با وسایل کمکی، افزایش دامنه حرکتی و … می‌باشد.

فیزیوتراپیست با انجام متدهای ماساژ، موبیلیزیشن و استفاده از بانداژ و یا نوارهای محافظتی (تیپینگ) و مدالیته‌های الکتریکی و ورزش‌های مخصوص به بهبود شما کمک می‌کند.

درباره فیزیوتراپی در منزل بیشتر بدانید.

آیا فیزیوتراپی مچ پا در منزل کافی است؟

بله، شما با فیزیوتراپی مچ پا در منزل و انجام ورزش‌های مربوطه می‌توانید توانایی‌های خود را بازیابی کنید.