آسیب‌های شبکه بازویی در هنگام زایمان

فلج ارب و فلج کلامپکه از آسیب‌های شبکه بازویی در نوزادان است که در هنگام زایمان و بر اثر کشیدگی سر یا دست نوزاد اتفاق می‌افتد. فلج ارب باعث درگیر شدن شانه و گردن شده، و فلج کلامپکه آرنج و انگشتان دست را درگیر می‌کند.

اگر نسبت به درمان این عارضه اقدام نشود، در بزرگسالی نیز می‌تواند مشکلاتی را برای فرد ایجاد نماید.

آسیب شبکه بازویی در نوزادان (فلج ارب و فلج کلامپکه)

آسیب شبکه بازویی در نوزادان را معمولا به ۳ گروه تقسیم‌بندی می‌کنند:

1. نوع ارب یا شبکه فوقانی که ریشه‌های C5 – C6 را درگیر می‌کند.
2. نوع کلامپکه یا شبکه تحتانی که ریشه‌های C7–C8–T1 را درگیر می‌کند.
3. نوع ارب-کلامپکه یا تمام شبکه بازویی که ریشه‌های C5–C6–C7-C8–T1 را درگیر می‌کند.

لوکالیزه کردن دقیق منطقه آسیب دیده اغلب مشکل می‌باشد و در تعدادی از نوزادان مخلوطی از نوع بالایی و پایینی بروز می‌کند. آسیب ایجاد شده با شدت‌های مختلفی ممکن است تظاهر کند و محدوده وسیعی را از یک ادم خفیفی که یک یا دو ریشه عصبی را درگیر می‌کند تا قطع کامل شبکه در بر می‌گیرد.

دلایل آسیب شبکه بازویی در نوزادان چیست؟

آسیب شبکه بازویی در نوزادان معمول‌ترین اختلال دوران نوزادی می‌باشد. عوامل ایجاد کننده این صدمات شامل موارد زیر است:

1. بالا بودن وزن کودک موقع تولد
2. طولانی بودن زمان زایمان
3. نوزاد کم تحرک، هایپوتون و آسیب پذیر
4. مادری با تحرک بسیار پایین
5. کشیدن نوزاد در زایمان با پا
6. چرخش سر هنگام تولد با سر
7. استفاده از وکیوم و فورسپس در هنگام زایمان

هرگونه فشاری که ارتباطات آناتومیکی بین گردن، شانه و بازو را تغییر دهد ممکن است باعث آسیب شبکه گردد. در خلال مراحل مختلف زایمان، ضربه‌ای که به شبکه‌ی بازویی آسیب می‌رساند ممکن است به عصب فاسیال (عصب هفتم صورت) نیز صدمه زده و باعث فلج خفیف عصب فاسیال شود.

مشکلات دیگری که ممکن است ایجاد شوند عبارتند از شکستگی‌های کلویکل و هومروس. کشیدن طناب عصبی گردنی با علایم نورون محرکه فوقانی، نیمه دررفتگی مفصل شانه و تورتیکولی همراه است.

عصب فرنیک نیز ممکن است آسیب ببیند و باعث فلج نیمی از عضله دیافراگم در همان طرف بدن شود، در این زمان حرکات قفسه سینه در همان طرف بدن کاهش پیدا می‌کند و دیسترس تنفسی و سیانوز ایجاد می‌شود و حتی ممکن است که فتق دیافراگماتیک ایجاد شود.

در سنین رشد اندام گرفتار کوتاه‌تر از طرف مقابل می‌شود و هرچه سن بیمار بیشتر شود کوتاهی اندام گرفتار در مقایسه با اندام سالم کوتاه‌تر می‌شود و از نظر ظاهر وضعیت نامناسبی برای بیمار ایجاد می‌کند.

این کوتاهی اندام در تمام اشکال فلج نوزادان دیده شده که نسبت به وسعت ضایعه، کوتاهی اندام نیز بیشتر می‌شود به طوری که گاهی از اوقات کوتاهی اندام در سنین بعد از ۲۰ سال به بیش از ۲۵ سانتی‌متر خواهد رسید.

فلج ارب دوشن چیست؟

حرکات خم شدن طرفی (لترال) سر به همراه پایین کشیدن (دپرشن) کمربند شانه‌ای، اعصاب را تحت فشار قرار می‌دهد و آن‌ها را در برابر دنده‌های اول می‌فشارد و باعث آسیب ریشه‌های فوقانی‌تر شبکه بازویی می‌شود.

در این حالت ریشه‌های C5ـC6 پاره شده و اعصابی که از آن ها به عضلات می‌روند کارایی خود را از دست می‌دهند. در نتیجه دلتویید، بایسپس، تریزماینر، سوپرا و اینفرا اسپیناتوس، ساب کلویوس و قسمت اعظم براکیالیس و براکیورادیالیس فلج می‌شوند.

نمای بالینی مشخص فلج ارب وضعیت دست مستخدم است که در آن بازو کشیده، شانه به حالت نزدیک شده به بدن و چرخش شانه و بازو به سمت داخل است.

فلج کلامپکه چیست؟

دور شدن زیاد شانه از بدن همراه با کشش بازو، اعصاب را تحت فشار قرار می‌دهد و آن‌ها را زیر زائده کوراکویید تحت فشار قرار می‌دهد که منجر به صدمه بخش‌های تحتانی‌تر شبکه می‌شود.

درگیری قسمت تحتانی شبکه کمتر شایع است. دراین نوع فلج اعصاب ریشه C8 که به خم کننده‌های مچ و انگشتان عصب می‌دهد و ریشه T1 که تمام عضلات کوچک دست را عصب‌دهی می‌کند، پاره شده و دست به حالت چنگ زدن یا پنجه‌ای در می‌آید.

فیزیوتراپی چگونه به درمان فلج کلامپکه و ارب کمک می‌کند؟

در درگیری بخش‌های بالایی شبکه، بازسازی و ترمیم طی ۴ الی ۵ ماه و در نوع کامل آن حدود ۷ تا ۹ ماه به طول می‌انجامد.

نوزاد باید چند روز اول را به منظور جذب خونریزی و ادم استراحت کند، بعد از سپری شدن این مدت فیزیوتراپی برای بهبود عملکرد حرکتی و پوسچر نوزاد آغاز می‌شود.

برنامه تمرینات حرکتی در ۲ هفته آغازین زندگی نوزاد شروع می‌شود، گرچه عضلاتی که دارای عصب نمی‌باشند قادر به انجام هیچ‌گونه فعالیتی نیستند، این تمرینات حرکتی اولیه به منظور اهداف زیر انجام می‌شود:

1. تحریک به فعالیت عضلاتی که تغذیه عصبی آن‌ها به طور موقت قطع شده است.
2. فعال ساختن عضلات همگام با بازسازی عصبی آن‌ها
3. به حداقل رساندن یا جلوگیری از کنتراکچر بافت نرم، فراموشی عضو، عادت به حرکات جای‌گزینی و بی‌نظمی در حرکات کمربند شانه‌ای

ابتدا که عصب ترمیم نشده است از جریان IDC استفاده می‌کنیم، این جریان با شدت مناسب باعث می‌شود که عضله با حداکثر نیروی خود به طور ایزومتریک منقبض شود و به این ترتیب مانع از تحلیل رفتن عضلات بدون عصب و فراموشی اندام مبتلا می‌شود.

بعد از ترمیم عصب از تحریکات فارادیک استفاده می‌شود که این تحریکات، انقباضاتی شبیه انقباضات اکتیو عضلانی و با همان سرعت در عضله ایجاد می‌کنند.

آیا در اطرافیان شما نوزادی هست که دچار آسیب شبکه بازویی شده باشد؟ برای درمان فلج ارب دوشن و فلج کلامپکه در نوزادان با فیزیوتراپی بهروزی تماس بگیرید.

مقاله سبک زندگی جدید در بحران کرونا و مراقبت از کودکان را مطالعه نمایید.