زانو پرانتزی یا پای پرانتزی و درمان آن

زانو پرانتزی یا پای پرانتزی یک ناهنجاری است که با بیرون خم شدن زانو مشخص می‌شود، به این معنی که قسمت پایینی پا نسبت به ران به داخل زاویه دارد. شکل ظاهر اندام، کمان تیراندازی را می‌گیرد. این بیماری ممکن است از دوران کودکی تا بزرگسالی ظاهر شود. علت آن هر شرایطی است که از تشکیل صحیح استخوان‌ها جلوگیری می‌کند. مشکلات اسکلتی، عفونت و تومورها می‌توانند بر رشد پا تاثیر بگذارند، که می‌تواند باعث خم شدن یک پا شود.

این اختلال ممکن است تعادل را مختل کند. هنگامی‌که ناهنجاری در بیماران مسن ایجاد می‌شود، چه ناشی از ضربه یا شغل، تنها درمان دائمی جراحی است. درمان با توجه به سن فرد و شدت متفاوت است.

زانو پرانتزی یا پای پرانتزی

در افراد مبتلا به زانو پرانتزی یا پای پرانتزی نسبت به افراد عادی که در حالت طبیعی می‌ایستند و زانوهایشان صاف است، قوزک پاها کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و فاصله چندانی بین زانوها وجود ندارد، افراد مبتلا فاصله بین زانوها به تدریج افزایش می‌یابد، در‌حالی‌که قوزک‌ها نیز به هم چسبیده‌اند که به اصطلاح پای پرانتزی یا ژنوواروم گفته می‌شود.

از آنجایی که پاها به صورت کمانی در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند به این بیماری پای پرانتزی می‌گویند. زمانی‌که فرد دچار این اختلال شود، ساق پاها به سمت داخل انحراف می‌یابد و قوزک‌ها نیز به داخل منحرف می‌شوند.

این بیماری در کودکان ۲ تا ۵ سال دیده می‌شود و اغلب به طور طبیعی با رشد کودکان اصلاح می‌شود. با این‌حال، این وضعیت ممکن است با افزایش سن ادامه یابد یا بدتر شود. هنگامی‌که ناهنجاری در بیماران مسن ایجاد می‌شود، چه ناشی از ضربه یا شغل، تنها درمان دائمی جراحی است.

علت پا پرانتزی شدن چیست؟

عواملی که موجب شده فرد دچار اختلال پا پرانتزی یا ژنوواروم شود، عبارت است از:

1. کمبود ویتامین دی
2.  شکستگی استخوان
3. ضعف عضلانی
4. بیماری روماتیسم
5. چرخش پاها به سمت داخل
6. اضافه وزن و چاقی درکودکان
7. راشیتیسم یا نرمی استخوان
8. استفاده بیش از حد از پوشک در دوران نوزادی
9. بد نشستن و بد ایستادن
10. عدم هماهنگی در صفحه رشد
11. ضعف یا کوتاهی عضله همسترینگ
12. زود راه افتادن کودک
13. آرتروز یا همان استئوآرتریت
14. ضربات وارده به زانو
15. شکستگی‌های انتهای استخوان ران که منجر به بد جوش خوردن شده‌اند.
16. وضعیت قرار‌گیری نوزاد در رحم مادر: در سن ۳ تا ۶ ماهگی نوزاد، پا پرانتزی دیده نخواهد شد، اما در هشت ماهگی اختلال پای پرانتزی در صورت وجود، مشخص می‌شود. اصولا اختلال زانوی پرانتزی با بزرگتر شدن کودکان برطرف خواهد شد. اگر کودک تا سه سالگی این اختلال را داشته باشد و هنگام ایستادن و راه رفتن با مشکل مواجه شود، حتما به پزشک مراجعه کنید.
17. مسموم شدن با سرب و فلوراید

علائم زانو پرانتزی

علائم و نشانه‌های زانو پرانتزی عبارت است از:

1. ساییدگی بیش از حد کناره خارجی کفش
2. تغییر زاویه کشکک‌ها و حرکت آنها به داخل
3. ضعف عضله دو سر رانی
4. کوتاهی عضلات ناحیه داخلی، نظیر عضلات نیمه غشایی و نیمه وتری، راست داخلی و درشت نی قدامی
5. کاهش ارتفاع پایین تنه
6. کشیدگی رباط‌ها و کپسول خارجی زانو، کوتاهی رباط‌ها و کپسول جانبی داخلی زانو و مچ پا
7. آرتروز زودرس
8. زانو درد و احساس خستگی زودرس
9. چرخش ساق
10. راه رفتن اردک‌وار

زمان مراجعه به پزشک

مشکل پای پرانتزی در کودک نرمال است و درکوتاه مدت برطرف می‌شود. در صورتی‌که در‌خصوص این بیماری ابراز نگرانی داشتید، می‌توانید برای ارزیابی زانو به پزشک مراجعه کنید. عواملی که سبب ایجاد نگرانی در ارتباط با این عارضه می‌شوند، عبارت است از:

1. هنگامی‌که این مشکل یک طرف پای شما را تحت تاثیر قرار دهد و با گذشت زمان در عوض بهتر شدن، شدت پیدا کند، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
2. هنگامی‌که یک پا بیشتر از پای دیگر پرانتزی شود.
3. هنگامی‌که انگشتان پای کودک هنگام راه رفتن به سمت داخل کشیده شود که به اصطلاح چرخش پنجه پا می‌گویند.
4. قد فرزند شما با توجه به سنش کوتاه است و نمی‌تواند به راحتی راه برود و صاف بایستد.
5. زاویه زانوها در پاها به‌گونه‌ای باشد که در حین راه رفتن برای کودک اختلال ایجاد شود.

تشخیص زانو پرانتزی

برای تشخیص زانو پرانتزی نیازی به تصویربرداری با اشعه ایکس نیست. می‌توان نکات زیر را در نظر گرفت:

1. کاسه زانو رو به جلو کشیده شده است.
2. استخوان ران رو به بیرون کشیده شده است.
3. چرخش داخلی استخوان درشت نی باعث توقف چرخش استخوان ران می‌شود.
4. پا به دلیل چرخش استخوان درشت نی رو به داخل کشیده می‌شود.

با توجه به این نکات، پزشک به راحتی می‌تواند تشخیص خود را کامل و درمان را شروع کند.

درمان زانو پرانتزی

به منظور درمان زانو پرانتزی برای بسیاری از نوزادان، هیچ روشی ضروری نیست. به این علت که پای پرانتزی به خودی خود برطرف خواهد شد. همچنین می توان از روش های درمان فیزیوتراپی استفاده کرد و در صورت احتیاج، می‌توان عمل‌های ترمیمی را برای درمان زانو پرانتزی استفاده کرد. فرد پس از عمل، به کمک بریس یا گچ گرفتن پا به تدریج بهبود می‌یابد. همچنین می‌توان از طریق بریس، حرکات و تمرینات اصلاحی هم به درمان پای پرانتزی کمک کرد.

پیشگیری از پا پرانتزی

اقداماتی که برای پیشگیری از پا پرانتزی می‌توان انجام داد، از قبیل موارد زیر است:

• با ترمیم مناسب شکستگی استخوان، می‌توان از آن جلوگیری کرد.
• آرتریت که اغلب اوقات با پرهیز از استفاده زیاد از حد و جلوگیری از وارد شدن آسیب به مفصل‌ها، قابل پیشگیری است.
• نرمی استخوان در دوران کودکی که اغلب ناشی از کمبود جذب نور خورشید و جذب ویتامین دی می‌باشد.
• آسیب به صفحات رشد زانو

اگر پس از تشخیص به موقع زانو پرانتزی اقدامات درمانی صورت گیرد، این عارضه به راحتی درمان می‌شود.