درمان ضایعه نخاعی (Spinal Cord Injury) و علائم آن
از مهمترین دلایل ایجاد ضایعه نخاعی (Spinal Cord Injury) تصادفات رانندگی است. برخی از علائم آسیب نخاعی شامل اختلالات حسی، مشکلات حرکتی و درد است که برای درمان آن تکنیک‌های فیزیوتراپی می‌تواند بسیار راهگشا و مفید باشد.
ضایعه نخاعی چیست؟
آسیب طناب نخاعی از عوامل مهم اختلالات حسی، حرکتی، دستگاه ادراری یا ترکیبی از این موارد است. تصادفات اتومبیل شایع‌ترین علت ضایعه نخاعی هستند و از دیگر علل آن می‌توان به سقوط، حوادث ورزشی و زخم‌های ناشی از شلیک گلوله اشاره کرد.
ضربه‌های وارد بر ستون مهره‌ای ممکن است باعث آسیب نخاع، ریشه اعصاب نخاعی یا هر دو شود. در مورد اعمال حرکتی ممکن است ضعف اندام یا فلج یک اندام و آسیب نورون حرکتی فوقانی یا نورون حرکتی تحتانی وجود داشته باشد. در مورد اعمال حسی نیز ممکن است فقدان حس، کاهش حس، افزایش حساسیت یا احساسهای غیرطبیعی نظیر احساس سوزش یا کرختی بروز کند.
آسیب شدید طناب نخاعی نسبتاً ناشایع است، اما از نظر عواقب خود حالت تحلیل برنده و طولانیمدت دارد، زیرا این ضایعه در اغلب موارد افراد جوان‌تر از ۳۰ سال را گرفتار می‌سازد.
انواع آسیب نخاعی
آسیب نخاعی بهصورت کامل یا ناقص است که در ادامه هر کدام را بررسی می‌نماییم.
ضایعه نخاعی کامل
در یک ضایعه نخاعی کامل، عملکرد حسی یا حرکتی در زیر سطح ضایعه وجود ندارد. آسیب نخاعی کامل بیشتر در ارتباط با قطع عرضی نخاع، صدمات عروقی شدید، کشش‌های طولی طناب نخاعی یا فشارهای شدید به نخاع است.
در ضایعات کامل به دلیل قطع ارتباط نخاع با مغز، ادراک حسی و کنترل حرکتی فرد مختل شده و در این موارد پیش‌آگهی جهت برگشت عملکرد حسی-حرکتی ضعیف است.
دنبال راهکار درمانی هستید؟
گروه سلامت بهروزی با ارائه برنامه‌های درمانی و استفاده از جدیدترین و پیشرفته‌ترین تجهیزات روز دنیا به شما کمک می‌کند تا هر چه سریعتر سلامتی خود را به دست آورید.
برای دریافت نوبت ویزیت با شماره ۲۶۷۶۵۱۲۲(۰۲۱) تماس بگیرید.
ضایعه نخاعی ناقص
ضایعه نخاعی ناقص، درصورت وجود و حفظ قسمتی از عملکرد حسی یا حرکتی در زیر سطح آسیب مشخص می‌شود. اگر برگشت عملکردهای حسی یا حرکتی سریع باشد، پیش‌آگهی ازنظر بهبود عصبی نیز خوب خواهد بود.
سطح آسیب نخاعی
طناب نخاعی از زیر پیاز مغز (بصل النخاع) در ناحیه سوراخ پسسری شروع می‌شود و انتهای آن در سطح مهره اول یا دوم کمری است. بنابراین، طول نخاع نسبت به ستون فقرات کوتاهتر است (حدود ۲۵ سانتی متر).
انتهایی‌ترین قسمت طناب نخاعی را به دلیل مخروطی بودن، مخروط انتهایی می‌نامند. ریشه‌های اعصاب کمری و خاجی که از طناب نخاعی منشعب می‌شوند، نسبت به سایر ریشه‌های اعصاب نخاعی مسیر بیشتری را طی می‌کنند.
ازطرفی چون این ریشه‌ها (ریشه‌های کمری و خاجی) به صورت دم اسب از نخاع خارج می‌شوند، ناحیه‌ای را ایجاد می‌کنند که منطقه دم اسبی می‌نامند.
امکان آسیب نخاع در هر سطحی از طناب نخاعی وجود دارد. احتمال آسیب در دو ناحیه C6-C7 و T12-L1 بیشتر از سایر نواحی طناب نخاعی است که علت آن تحرک زیاد یک قسمت و ثبات (تحرک کمتر) در ناحیه دیگر است.
ضایعه نخاعی ناقص در اثر ضربات وارده به طناب نخاعی در ناحیه گردن (سرویکال) شیوع بیشتری در مقایسه با قسمت سینه‌ای (توراسیک) دارد.
ضایعه نخاعی گردن
اگر ضایعه نخاعی در سطح گردنی باشد، با توجه به شدت آسیب باعث ایجاد ضعف اندامها یا فلج چهاراندام می‌گردد.
ضایعه نخاعی کمر و سینه‌ای
ضایعه در سطح سینه‌ای یا ناحیه کمری منجربه ضعف اندامهای تحتانی یا فلج اندامهای تحتانی می‌شود.
آسیب نخاعی منطقه دم اسبی
آسیب‌های رشته‌های دم اسب، نمای بالینی ویژه‌ای به صورت فلج شل دو پا، بی‌اختیاری ادرار و مدفوع و همچنین بی حسی نسبت به درد و حرارت در ناحیه زینی ایجاد می‌کنند. آسیب به منطقه دم اسبی یک ضایعه نورون حرکتی تحتانی است.
علائم و عوارض آسیب نخاعی
علایم و عوارض یک آسیب نخاعی ممکن است در ارتباط با یک یا چند مورد از مشکلات ذیل باشد:
- اختلالات حسی
- مشکلات حرکتی
- درد
- تشدید بازتاب‌ها (رفلکس‌ها) بعد از مرحله شوک نخاعی در ناحیه زیر آسیب نخاعی (در ضایعات نورون حرکتی فوقانی)
- مشکلات ادراری و احشایی
- اختلال در دستگاه تنفسی
- نقص عملکرد جنسی
- احتمال افت فشار خون در وضعیت ایستاده. زمانی‌که بیمار از یک وضعیت افقی به حالت عمودی قرار می‌گیرد ممکن است دچار افت فشار خون شود که به آن هایپوتنشن وضعیتی می‌گویند
- احتمال افزایش بازتاب اتونوم (هیپررفلکسی یا دیس رفلکسی اتونومیک)بعد از مرحله شوک نخاعی
- امکان وجود مشکلاتی جهت تنظیم دمای بدن
- زخم‌های بستر یا فشاری
- عفونت ادراری
- ترومبوز وریدی عمقی : بی حرکتی اندامها از عوامل مهم اختلال در سیستم وریدی است و احتمال ایجاد ترومبوز وریدی عمقی(DVT) را افزایش میدهد. درصورت عدم درمان ترومبوز وریدی عمقی، احتمال آمبولی ریوی که با خطر مرگ همراه است نیز وجود دارد.
- احتمال آمبولی ریه
- مشکلات متابولیکی
- پوکی استخوان در زیر سطح ضایعه
- احتمال استخوان‌سازی غیر طبیعی در بافت نرم اطراف مفصل در زیر ناحیه آسیب (به خصوص در مفصل ران)
- اختلالات عضلانی و مفصلی
- اشکال در تنظیم درجه حرارت بدن
- مشکلات روحی
- سندروم اضافه وزن
- یبوست و اختلال در اجابت مزاج
فیزیوتراپی و درمان ضایعه نخاعی
برخی از تکنیک‌های فیزیوتراپی برای درمان ضایعه نخاعی شامل موارد زیر است:
- تمرینات دامنه حرکتی ( تمرینات غیر فعال در مفاصل و اندام های فلج- تمرینات فعال)
- تمرینات و حرکات غیر فعال در مفاصل و اندام های فلج
- تمرینات و حرکات مفاصل غیر فلج
- آموزش و تمرینات درمانی جهت جا به جایی و انتقال وزن
- استفاده از بیوفیدبک جهت تلاش آگاهانه برای حرکت عضلات فلج
- تحریک الکتریکی FES برای تقویت و انقباض عضلانی
- TENS ، US، گرمادرمانی جهت کاهش درد
- فیزیوتراپی کف لگن جهت درمان بی اختیاری ادرار و نقص عملکرد جنسی
فهرست منابع
- آسیب طناب نخاعی
- ضایعه نخاعی راهنمای مراقبت و درمان، دکتر محمد رضا هادیان ۱۳۸۳
سلام اقای دکتر وقت بخیر . من ۷ماهه پیش تصادف کردم و مهره تی پنج و تی چهارم اسیب دیده بود و ۱۱تا پلاتین گزاشتن به کمرم .۴۰جلسه فیزیوتراپی رفتم و الان پاهام کامل حس دارم و انگشتای پام و مچهامو تکون میدم و وقتی پاهامو از تخت میزارم پایین میتونم بیارمشون بالا کامل . به نظرتون من باید کار درمانی رو شروع کنم یا چه نظری میفرمایید . و این که شدید دست به پاهام میزنن یه دقیقه کلا میلرزن و شدیدا ویبره میدن ممنون میشم راهنمایی کنید
سلام
از ابتدای کار نیاز به توانبخشی که شامل فیزیوتراپی و کاردرمانی است ، باید شروع شود و شما به صورت مستمر توانبخشی را انجام دهید.
در صورت نیاز به مشاوره و ارزیابی شماره ارسال بفرمایید.
سلام من ۱۲روزه با موتور تصادف کردم
کمرمو عمل کردم کمر ب پایین حس ندارم
ولب گرمای پامو احساس میکنم نبض تو پاهام میزنه حسم قویه ی تکون خیلی ریز بعضی موقع میدم
میخواستم بدونم من چطور میشم با فزیو تراپی ۱۹سالمه
سلام
توانبخشی که شامل فیزیوتراپی و کاردرمانی است را شروع کنید تا روند بهبودی و استقلال فردی اتفاق افتد.
خیلی ممنون من الان دوهفته دیگ گزسته الان پاهام خودش هی میپره خودشو تکون میده و منم دیروز دوتا از انگشت پامو یکم تکون دادم ایا امیدوار کنندس؟ممنون میشم جواب بدید 🌹
سلام
بله
توانبخشی به صورت مستمر انجام دهید تا بهبودی سرعت بیشتری پیدا کند.
سلام من چن وقته از نظری ک دادم سوال پرسیدم میگزرع و الان تقریبا بد ده جلسه فزیوتراپی روی پام و کف پام گزگز و حالت سوزن سوزن داره زانوم خود بخود میاد بالا ماساژ دادنی تکون میخوره پاهام فزیو تراپیم ک میرم دستگاه ک وصل میکنن پاهام تکون میخوره واکنش نشون می پاهام سبک شده
سلام
در صورت آسیب نخاعی بودن، توانبخشی که شامل فیزیوتراپی و کاردرمانی است را ادامه دهید.
سلام ممنون از پاسخگویی شما در مورد مطلب قبلی که گفته بودم فامیلمون از ناحیه مهره ۵و۶گردن نخاع آسیب شدید دیده بود تقریبا دو هفته ار بیمارستان مرخص شده بعد از چند جلسه فیزیوتراپی دست راستش تکون میخوره البته انگشتاش فعلا تکونی نخورده رفلکس کف دو تا پاشو داره و زانوش هم یه حس خفیفی داره چه راه کاری پیشنهاد میدید شما برای درمان و اینکه با وجود حس تو زانو حرکت پاهاشون برمیگرده
سلام
توانبخشی شامل فیزیوتراپی و کاردرمانی انجام دهید تا روند بهبودی سرعت گیرد.
جوان ۲۵ساله ام مهره ی c4 گردن شکسته ونخاع آسیب شدید دیده از زمان تصادف تاکنون شانه ها حرکت دارد نیمی از بازوها و قفسه ی سینه حس دارد و مابقی اندام ها بی حس وو بی حرکت اند.
آیا امیدی ب بهبود هست؟
سلام وقت بخیر
از زمان شروع مشکل چه مدت گذشته است؟
سلام الان ۴ماهه تصادف کرد ولی ۲ماهش داخل بیمارستان بود بعد از ۲ماه فیزیوتراپی و کاردرمانی انجام میدیم انگشتای پاها رو کمی تکون میده و میگه زانو هام درد دارن داخل لگن هم حس داغی داره دست وو پاها به صورت غیر ارادی خیلی تکون میخورن و با زور بازو ساق دستشون رو هم باز میکنن ایا امیدی هست تقریبا قد زمان میبره ممنون میشم راهنمایی کنید.
سلام
به میزان آسیب بستگی دارد و نیاز به ارزیابی و معاینه می باشد.
توانبخشی که شامل فیزیوتراپی و کاردرمانی می باشد را به صورت مستمر انجام دهید.
سلام برادر خانمم از ناحیه ۵و۶گردن دچار آسیب شدید نخاعی شدند و بعد از چهل پنجاه روز هنوز تو بیمارستان هستند به خاطر اختلال تنفسی آیا با فیزیوتراپی حس و حرکت به دست و پاهاش برمیگرده لطفا راهنمایی کنید و آیا طب سوزنی هم مفیده؟
سلام
در ابتدا الویت با بهبود تنفس و ثابت شدن علایم حیاتی و اجازه پزشک برای شروع تمرینات و فیزیوتراپیست نمی تواند نظری درباره میزان بهبودی داد .
ابتدا فیزیوتراپی تنفسی انجام شود.
پاسخگوی شما فیزیوتراپیست حیدری
سلام ۱۸ سالمه حدود ۳ ماه پیش تصادف کردم و مهره t8. t9 شکست و نخام آسیب دیده. از کمر به پایین حسی ندارم ولی کف پام همش درحال سوزن سوزن شدن یا تیر کشیدن داره و موهای پام رو میکشم انگشتام تکون میخوره و شکم منقبض میشه و آب سرد هم میریزم همینجوره. میخاستم ببینم امیدی هست
سلام
بله.امیدوارکننده است.
توانبخشی را مداوم انجام دهید تا شرایط بهتر شود.
سلام
بله
امیدوارکننده است.
توانبخشی را مداوم انجام دهید تا شرایط بهتر شود.
سلام وقتتون بخیر پدر من سه ماه پیش تصادف کردند و مهره c2گردنشون کمی لهیده شده بود و عمل کردند و الان بعد سه ماه دستاشون حسش برگشته وپاهاشون به صورت غیر ارادی تکان میخوره و پایین بالا وعقب جلو میشه اما مچ دستا هنوز اونقدر حس قوی نداره داریم کاردرمانی و فیزیوتراپی براشون انجام میدیم والان میگه توکمرشم مث پاهاش حس پرش داره وانگار تکون حس میکنه اینا علائم خوبی؟؟
سلام وقت بخیر
حرکات اندام ها و بازگشت حس نشانه خوبی هستند و باید فیزیوتراپی و کاردرمانی حداقل تا ۲سال به صورت پیوسته ادامه پیدا کند.
پاسخگوی شما فیزیوتراپیست سفیداری
سلام پسرشانزده سال من تصادف کرده سه ماه پیش شکستگی مهره ۴ و ۵ گردن داره فیزیوتراپی انجام دادیم حس بدنش برگشته حرکات خیلی ضعیفی هم داره در حد تکان دادن انگشت شست پا و شست دست و لرزاندن انگشت اشاره امیدی هست
سلام و وقت بخیر
بله باید حتما در کنار فیزیوتراپی اقدامات کاردرمانی و تمرین درمانی دست هم انجام بشود. باید تمرینات به صورت مداوم و هرروز انجام شود تا زمان طلایی از دست نرود.
پاسخگوی شما کاردرمانگر خالو
سلام وقتتون بخیر
ببخشید برادرم۲۶سالشونه بدون هیچ اسیبی ضایعه نخاعی گرفتن ، دکتر گفتن تا ۱ سال با دارو مدارا کن و بعد ببینیم باید عمل کرد یا نه.
میشه بگید ضایعه نخاعی برادرم چطوریه؟
چون دکترگفتن ۱سال دارو مصرف کن امکان
خوب شدنش چقدره؟
خیلی روحیشو باخته میشه جوابمو بدید؟
عمل کنه خطرناکه؟
اصلا با دارو از بین میره؟
اگه با دارو از بین میره ممکنه باز برگرده؟
سلام
اطلاعی از شرایط ایشون نداریم و نیاز به معاینه و بررسی مدارک می باشد تا نظر علمی را بیان کنیم.
سلام برادرم با ماشین تصادف کرده و دکترا عمل کمرش انجام دادن و گفتن نخاع اسیب جدی دیده و الان حس پاهایش برگشته ایا امیدی هست یانه
سلام
با توجه به وجود موردهای مشابه با تمرین درمانی و فیزیوتراپی امکان بهبودی وجود دارد و لازم است هرچه سریعتر شروع شود و برای بررسی بیشتر و جهت ارزیابی باید مراجعه حضوری داشته باشید تا نظر قطعی داده شود.
پاسخگوی شما فیزیوتراپیست فلاح فر
سلام اخیرا تصادف کردم و مهره t12کمرم خرد شد و مقداری نخاعم در فشار بود ک عمل کردم و دکتر گفت خوب بود عملم، چهل روز از تصادف میگذره و هیچ پیشرفتی نداشتم ، کمر ب پایینم هیچ حسی ندارم خوب میشم یا نه ؟!
سلام وقت بخیر
باید هرچه زودتر تمرینات توانبخشی(فیزیوتراپی و کاردرمانی ) همزمان باهم انجام شود تا به مرور حس و حرکت بازگردد و قدرت عضلات بازگردد.
سلام
۴ماه از وسط کمر آسیب دیدم بافیزیوتراپی جواب میدهد
سلام
برای بررسی شرایط شما، نیاز به ارزیابی و معاینه حضوری می باشد.
سلام
۱۸ساله ضایع نخاع شدم بعد از ۱۸سال یادم افتاده برم فیزیوتراپی ۱۰۰جلسه هس میشه میرم پاهام عضله گرفتند تازیگها سوزش پاهایم رو متوجه میشم
باسلام
با گذشت ۱۸ سال از آسیب نمی توانیم پیش بینی دقیقی از شرایط بهبود شما داشته باشیم. در عین حال با توجه به افزایش حجم عضلات پا و بازگشت حسی که به آن اشاره کردید اگر ارزیابی دقیق تری توسط همکار کاردرمانگر و یا فیزیوتراپ متخصص در زمینه آسیب نخاعی انجام پذیرد روند درمانی و توانبخشی شما مشخص تر خواهد شد و مراحلی که شما میتوانید در مسیر استقلال در راه رفتن به آن دست پیدا کنید توسط همکاری که ارزیابی از شما را انجام میدهد با شما در میان گذاشته خواهد شد.
سلام
آیا فیزیوتراپی را میشه در منزل انجام داد؟ یا حتما باید به کلینیک مراجعه کرد؟
و چقدر احتمال بهبودی فردی که از ارتفاع افتاده و مهره‌های کمرش آسیب دیده وجود داره؟
سلام
بله در منزل هم می توان انجام داد.
میزان بهبودی به میزان و شدت آسیب بستگی دارد.