علت و درمان تنگی کانال نخاعی و علائم آن

تنگی کانال نخاعی عارضه‌ای است که بیشتر در سالمندان ایجاد می‌شود، اما افراد جوان نیز ممکن است با این مشکل روبرو شوند. درمان تنگی کانال نخاعی کمر و گردن با فیزیوتراپی امکان‌پذیر است و می‌تواند به بهبود بیماران کمک کند.

بیماری تنگی کانال نخاعی چیست؟

افزایش مراجعه بیماران با علایم اختلال راه رفتن به‌ویژه در سنین بالاتر لزوم توجه به تشخیص و درمان گروه نسبتا شایعی از اختلالات تحت عنوان تنگی کانال نخاع را در این سنین پراهمیت ساخته است.

تنگی ممکن است سطوح مختلف کانال نخاع را درگیر سازد و یا می‌تواند فقط یک فضای مهره‌ای را درگیر سازد. این ضایعه معمولا مربوط به بیماران مسن‌تر از ۵۰ سال می‌باشد ولی در بیماران جوان‌تر به ویژه اگر مستعد بیماری مادرزادی تنگی کانال یا دارای ترومای قبلی به ستون فقرات باشند شایع است.

تنگی کانال نخاعی عبارت است از باریک شدن فضای کانال به میزانی که سبب اثر فشاری بر طناب نخاعی یا ریشه‌های عصبی شود. این تنگی می‌تواند در محل کانال مرکزی نخاع، فرورفتگی‌های طرفی یا سوراخ‌های بین‌مهره‌ای که محل عبور اعصاب نخاعی دم‌اسبی هستند اتفاق بیفتد.

دلایل و علت تنگی کانال نخاع

تنگی کانال نخاعی می‌تواند به علل مادرزادی یا اکتسابی باشد. انواع مادرزادی نادر هستند و به علت کوتاهی پدیکول مهره‌ها ایجاد می‌شوند و در آکندروپلازی، دیس پلازی‌های استخوانی یا سندرم داون دیده می‌شوند.

اغلب تنگی‌های کانال نوع اکتسابی هستند و ثانویه به تغییرات دژنراتیو ایجاد می‌شوند. علل دیگر تنگی اکتسابی کانال نخاعی که کم‌تر شایع هستند عبارتند از اسپوندیلولیستزیز، یاتروژنی و تروما.

بیماری‌های دژنراتیو گرفتاری در یک کمپلکس سه‌مفصلی و شامل ابتلای دیسک بین‌مهره‌ای، مفاصل فاست و لیگامان فلاووم است.

طبقه‌بندی آناتومی شامل انواع گردنی، سینه‌ای و کمری می‌باشد. طبقه‌بندی پاتولوژی شامل انواع تروماتیک، مادرزادی، التهابی و متابولیک است.

بیماران با شروع آرام و مخفیانه علایم که به طور ناگهانی به دنبال فعالیت غیرمعمول یا ضربه تشدید شده است، مراجعه می‌نمایند. بیش‌ترین علت درد در اندام تحتانی و لگن است، که به دنبال راه رفتن و فعالیت، شروع، و با نشستن و خم شدن به جلو بهبود می‌یابد. همچنین، بیماران دچار لنگش نورولوژیک می‌گردند.

علائم تنگی کانال نخاعی

معمولا بیماران درد پشت و درد سیاتیک و علایم لنگش دارند. بیماران لنگش نورولوژیک از درد قسمت خارجی هر دو پا شکایت دارند. وجود شکایت درد در اندام تحتانی وابسته به ناحیه تنگی است.

درد با نشستن، خم شدن تنه به جلو، دولا شدن یا دراز کشیدن بهبود می‌یابد و با ایستادن طولانی مدت یا اکتاسیون کمری تشدید می‌گردد. در بین این وضعیت‌ها نشستن یا دراز کشیدن تاثیر کمتری در بهبود درد دارد. موارد شدید باعث درد در حالت استراحت و مثانه نورولوژیک می‌گردد.

نکته قابل طرح در تنگی کانال نخاعی علت آن و شیوع بیماری‌های دیگر است که سبب درد در ستون فقرات کمری در سنین بالا می‌شوند.

اسپوندیلوزهای ستون فقرات کمری علاوه بر ایجاد درد به‌ صورت کمر درد خود عامل ایجاد تنگی کانال نخاع می‌باشند، لذا در صورتی که تنگی کانال نخاع برطرف شود، عامل اولیه ایجاد درد هنوز باقی است.

اکثر بیماران به دنبال جراحی، بهبود درد در اندام تحتانی و لگن را ذکر می‌نمایند ولی از طرف دیگر اکثرا از تشدید درد کمر، حتی تا ۳ برابر شکایت دارند.

کیفیت زندگی بیمار عامل اصلی در تعیین نوع درمان و انتخاب بین درمان جراحی و غیر جراحی است. مطالعات نشان می‌دهد که جراحی تاثیر رضایت‌بخشی در روند زندگی بیمار دارد ولی بیمار باید بداند که تمام علایم وی با جراحی بهبود نمی‌یابد و با برطرف شدن بعضی شکایات و دردها، دردهای دیگر بیش از قبل خود را نشان خواهند داد.

پیشنهاد می‌شود مقاله اصلاح الگوی راه رفتن را مطالعه نمایید.

درمان تنگی کانال نخاعی با فیزیوتراپی

فیزیوتراپی درمان غیرتهاجمی، بدون جراحی و درد و موثر در درمان تنگی کانال نخاعی است. متخصصین فیزیوتراپی در کلینیک تخصصی فیزیوتراپی بهروزی از مدالیته‌های درمانی زیر جهت درمان تنگی کانال نخاعی بهترین بهره را جهت کاهش درد و فشار روی نخاع می‌برند:

1. مگنت
2. لیزرتراپی پرتوان و کم‎توان
3. الکتروتراپی
4. جریان IF
5. تخت ترکشن
6. درمان‌های دستی و منیپولیشن
7. ورزش‌های تخصصی

درباره لیزرتراپی پرتوان و کم‌توان بیشتر بدانید.

اهداف برنامه درمانی فیزیوتراپی چیست؟

برنامه درمانی فیزیوتراپی با اهداف زیر انجام می‌گیرد:

1. کاهش درد
2. بهبود حرکت طبیعی ستون فقرات
3. افزایش فضای بین مهره
4. کاهش فشار بر اعصاب تحت فشار
5. افزایش انعطاف‌پذیری ستون مهره‌ها
6. افزایش قدرت عضلات درگیر
7. بهبود شرایط بیماران مبتلا
8. فیزیوتراپی قبل و بعد از جراحی تنگی کانال نخاع امری ضروری است.

تمرینات ورزشی مناسب برای تنگی کانال نخاع

ورزش‌ها جهت کاهش فشار روی نخاع در بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی شامل موارد زیر است.

اولین ورزش برای تنگی کانال نخاعی

بیمار به پشت می‌خوابد و هر دو پا را داخل شکم جمع می‌کند و ۵ شماره این وضعیت را نگه می‌دارد.

دومین ورزش مخصوص تنگی کانال نخاعی

بیمار به پشت می‌خوابد و دراز نشست را انجام می‌دهد، فقط مطابق شکل سر و گردن را بلند می‌کند، بیشتر از این میزان تاثیر لازم کم می‌شود.

سومین تمرین برای تنگی کانال نخاع

بیمار به پشت می‌خوابد و یک پا را تا ۹۰ درجه بالا می‌برد و این وضعیت را تا ۵ شماره نگه می‌دارد.