شقاق یا فیشر مقعد یک ترک یا پارگی در پوشش مجرای مقعد است. این یک علت شایع درد مقعد و خونریزی مقعدی است، به ویژه در هنگام اجابت مزاج. شقاق مقعدی بسیار شایع است. آنها می توانند در افراد در هر سن و جنس ظاهر شوند.
شقاق یا فیشر مقعد
شقاق یا فیشر مقعد یک پارگی کوچک در بافت مخاطی است که مقعد را می‌پوشاند. مقعد سوراخی است در پایین که از طریق آن مدفوع از بدن شما خارج می‌شود. هنگامی‌که مدفوع سفت یا بزرگ در حین اجابت مزاج دفع می‌کنید، ممکن است شقاق مقعدی ایجاد شود و معمولا با اجابت مزاج باعث درد و خونریزی می‌شود. همچنین ممکن است دچار اسپاسم در اسفنکتر مقعد شوید.
این عارضه می‌تواند افراد در هر سنی را درگیر کند. بیشتر شقاق‌های مقعدی با درمان‌های ساده مانند افزایش مصرف فیبر یا در حمام آب گرم نشستن بهتر می‌شوند. برخی از افراد مبتلا به این عارضه ممکن است به دارو یا گاهی جراحی نیاز داشته باشند.
علائم شقاق مقعدی
علائم شقاق مقعدی عبارتند از:
- درد در هنگام اجابت مزاج
- درد بعد از اجابت مزاج که می‌تواند تا چند ساعت ادامه داشته باشد.
- خون قرمز روشن روی مدفوع یا دستمال توالت پس از اجابت مزاج
- یک ترک یا پارگی قابل مشاهده در پوست اطراف مقعد
- یک توده کوچک روی پوست نزدیک شقاق مقعد
علت شقاق مقعدی
علت شقاق مقعدی عبارتند از:
- دفع مدفوع بزرگ یا سفت
- یبوست و زور زدن در هنگام اجابت مزاج
- اسهال مزمن
- رابطه مقعدی
- زایمان
- بیماری کرون یا بیماری التهابی روده
- سرطان مقعد
- HIV
- بیماری سل
- سیفلیس
عوامل تشدید کننده شقاق
عواملی که ممکن است خطر ایجاد شقاق مقعدی را افزایش دهند، عبارتند از:
- یبوست: زور زدن در هنگام اجابت مزاج و دفع مدفوع سفت خطر پارگی را افزایش می‌دهد.
- زایمان: در زنان بعد از زایمان این عارضه بیشتر است.
- بیماری کرون: این بیماری التهابی روده باعث التهاب مزمن مجرای روده می‌شود که ممکن است پوشش کانال مقعد را در برابر پارگی آسیب‌پذیرتر کند.
- رابطه مقعدی
- سن: این عارضه می تواند در هر سنی رخ دهد، اما در نوزادان و بزرگسالان میانسال شایع‌تر است.
تفاوت فیشر با هموروئید
هموروئید یا بواسیر یک بیماری شایع است که حدود سه چهارم افراد به خصوص در سن ۵۰ سالگی تحت تاثیر قرار می‌دهد. بواسیر اغلب با زور زدن در حین حرکات روده همراه است که معمولا به دلیل یبوست مزمن یا اسهال است. نشستن طولانی مدت در توالت نیز در جریان طبیعی خون اختلال ایجاد می‌کند. این فشار یا تداخل در جریان خون می‌تواند باعث تجمع خون در رگ‌های خونی شود و اساسا یک سیاهرگ واریسی در مقعد ایجاد کند. هموروئید نیز معمولا در زنان باردار رخ می‌دهد.
دنبال راهکار درمانی هستید؟
گروه سلامت بهروزی با ارائه برنامه‌های درمانی و استفاده از جدیدترین و پیشرفته‌ترین تجهیزات روز دنیا به شما کمک می‌کند تا هر چه سریعتر سلامتی خود را به دست آورید.
برای دریافت نوبت ویزیت با شماره ۲۶۷۶۵۱۲۲(۰۲۱) تماس بگیرید.
در حالی که برخی از هموروئیدها بدون علامت هستند، مبتلایان به هموروئید اغلب درد مقعدی، خونریزی، خارش یا توده یا بیرون زدگی از مقعد را تجربه می‌کنند. هموروئید ممکن است همراه با نشت ناخوشایند مدفوع یا مخاط مقعدی باشد.
فیشر مقعد زمانی رخ می‌دهد که شکاف یا پارگی در مقعد ایجاد شود. این می‌تواند از یک مدفوع به خصوص سفت یا بزرگ رخ دهد و بیشتر بیماران می‌توانند این اتفاق را کمی قبل از شروع علائم شاید در عرض چند روز به یاد بیاورند. همچنین این عارضه می‌تواند نتیجه نوعی ضربه به مقعد، از جمله خاراندن باشد و معمولا بیماران علائمی از جمله درد شدید و خونریزی همراه با اجابت مزاج را تشخیص می‌دهند.
تشخیص شقاق
پزشک احتمالا در مورد سابقه پزشکی شما می‌پرسد و یک معاینه فیزیکی از جمله بازرسی ملایم ناحیه مقعد را انجام می‌دهد. اغلب پارگی قابل مشاهده است. معمولا این معاینه تمام چیزی است که برای تشخیص شقاق مقعدی لازم است.
یک شقاق حاد مقعدی شبیه یک پارگی تازه است، تا حدودی شبیه برش کاغذ. یک شقاق مزمن مقعدی احتمالا دارای پارگی عمیق‌تر است و ممکن است رشد گوشتی داخلی یا خارجی داشته باشد. شقاق اگر بیش از هشت هفته طول بکشد، مزمن تلقی می‌شود.
محل شکاف سرنخ‌هایی در مورد علت آن ارائه می‌دهد. شکافی که در کنار دهانه مقعد ایجاد می‌شود، به جای پشت یا جلو، به احتمال زیاد نشانه اختلال دیگری مانند بیماری کرون است. پزشک همچنین ممکن است در صورت لزوم آزمایش‌های بیشتری را نیز توصیه کند:
- آندروسکوپی: آندوسکوپ، یک دستگاه لوله‌ای است که در مقعد قرار داده می‌شود تا به پزشک کمک کند رکتوم و مقعد را بررسی کند.
- سیگموئیدوسکوپی: پزشک یک لوله نازک و منعطف را با یک فیلم کوچک در قسمت پایین روده بزرگ قرار می‌دهد. این آزمایش ممکن است در صورتی انجام شود که شما کمتر از ۵۰ سال دارید و هیچ عامل خطری برای بیماری‌های روده یا سرطان روده بزرگ ندارید.
- کولونوسکوپی: پزشک یک لوله منعطف را به راست روده شما وارد می‌کند تا کل روده بزرگ را بررسی کند. این آزمایش ممکن است در صورتی انجام شود که سن شما بالای ۵۰ سال باشد یا عوامل خطر سرطان روده بزرگ، علائم بیماری‌های دیگر یا علائم دیگری مانند درد شکم یا اسهال را داشته باشید.
درمان شقاق یا فیشر
اگر اقداماتی را برای نرم نگه داشتن مدفوع خود انجام دهید، مانند افزایش مصرف فیبر و مایعات، اغلب در عرض چند هفته بهبود می‌یابند. نشستن در حمام یا وان آب گرم به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه و چندین بار در روز، به ویژه پس از اجابت مزاج، می‌تواند به شل شدن اسفنکتر و بهبودی کمک کند. اگر علائم شما ادامه یابد، احتمالا به درمان بیشتری نیاز خواهید داشت.
درمان های غیر جراحی
پزشک شما ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- استفاده از نیتروگلیسیرین خارجی برای کمک به افزایش جریان خون در شقاق و بهبود و کمک به شل کردن اسفنکتر مقعد. هنگامی که سایر اقدامات محافظه کارانه با شکست مواجه می‌شوند، نیتروگلیسیرین به طور کلی به عنوان درمان پزشکی انتخابی در نظر گرفته می‌شود. عوارض جانبی ممکن است شامل سردرد باشد که می‌تواند شدید باشد.
- کرم‌های بی‌حس کننده موضعی مانند لیدوکائین هیدروکلراید ممکن است برای تسکین درد مفید باشند.
- داروهای فشار خون، مانند نیفدیپین خوراکی (پروکاردیا) یا دیلتیازم می‌توانند به شل شدن اسفنکتر مقعد کمک کنند. این داروها ممکن است به صورت خوراکی مصرف شوند یا به صورت خارجی استفاده شوند و ممکن است زمانی که نیتروگلیسیرین موثر نیست یا عوارض جانبی قابل توجهی ایجاد می‌کند، استفاده شوند.
درمان جراحی
اگر شقاق مزمن مقعدی دارید که به درمان‌های دیگر مقاوم است یا اگر علائم شما شدید باشد، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. پزشکان معمولا روشی به نام اسفنکتروتومی داخلی جانبی (LIS) را انجام می‌دهند که شامل بریدن بخش کوچکی از عضله اسفنکتر مقعد برای کاهش اسپاسم و درد است. مطالعات نشان داده اند که برای شقاق مزمن، جراحی بسیار موثرتر از هر درمان پزشکی است.
درمان خانگی شقاق
چندین درمان خانگی شقاق و تغییر در شیوه زندگی ممکن است به تسکین ناراحتی و بهبود شقاق مقعد و همچنین جلوگیری از عود کمک کند:
- فیبر را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. خوردن حدود ۲۵ تا ۳۰ گرم فیبر در روز می‌تواند به نرم نگه داشتن مدفوع و بهبود شقاق کمک کند. غذاهای غنی از فیبر شامل میوه‌ها، سبزیجات، آجیل و غلات کامل هستند. همچنین می‌توانید مکمل فیبر مصرف کنید. افزودن فیبر ممکن است باعث ایجاد گاز و نفخ شود، بنابراین مصرف خود را به تدریج افزایش دهید.
- مایعات کافی بنوشید. مایعات به جلوگیری از یبوست کمک می‌کند.
- از زور زدن در هنگام اجابت مزاج خودداری کنید. زور زدن باعث ایجاد فشار می‌شود که می‌تواند پارگی در حال بهبودی را باز کند یا باعث پارگی جدید شود.
تزریق بوتاکس برای درمان شقاق
بوتاکس برای شقاق مقعدی در اصل یک نسخه غیرجراحی اسفنکترکتومی است که به شل شدن عضلات اسفنکتر کمک می‌کند و به شقاق اجازه می‌دهد تا بهبود یابد. اکثر پزشکان افرادی را که دارای شقاق مقعدی هستند تشویق می‌کنند قبل از اقدام به جراحی بوتاکس را امتحان کنند.
بوتاکس از سم بوتولینوم تشکیل شده است. در مقادیر کم، سم سیگنال‌هایی را که باعث انقباض ماهیچه‌ها می‌شوند، مسدود می‌کند. هنگامی که تزریق بوتاکس در مقعد انجام می‌شود، عضلات اسفنکتر به طور موقت فلج می‌شوند و اسپاسم متوقف می‌شود، که به شقاق مقعدی شما زمان می‌دهد تا بهبود یابد.
اگر منتظر ملاقات با پزشک خود هستید، اقداماتی را برای جلوگیری از یبوست انجام دهید، مانند نوشیدن آب فراوان، افزودن فیبر به رژیم غذایی خود و ورزش منظم. همچنین از زور زدن در هنگام اجابت مزاج خودداری کنید. فشار اضافی ممکن است باعث طولانی شدن شکاف یا ایجاد شکاف جدید شود.
