تنگی کانال نخاعی

تنگی کانال نخاعی زمانی اتفاق می‌افتد که فضای داخل ستون فقرات خیلی کوچک شوند و می‌تواند به نخاع و اعصابی که از طریق ستون فقرات حرکت می‌کنند فشار وارد کند و اغلب در ناحیه کمر و گردن رخ می‌دهد. برخی از افراد مبتلا هیچ علامتی ندارند. به طور معمول با علائمی مانند درد شدید و غیرقابل تحمل در نواحی باسن، ران و ساق پا همراه است که این درد ممکن است پس از راه رفتن و یا در حالت ایستاده بودن فرد ظاهر شود.

تنگی کانال نخاعی چیست؟

تنگی کانال نخاعی زمانی اتفاق می‌افتد که فضاهای ستون فقرات باریک شوند و بر نخاع و ریشه‌های عصبی فشار وارد کنند. طناب نخاعی دسته‌ای از اعصاب است که از پایه مغز خارج شده و از مرکز ستون فقرات پایین می‌رود. باریک شدن معمولا در طول زمان رخ می‌دهد و یک یا چند ناحیه از ستون فقرات را درگیر می‌کند.

نخاع وظیفه پیام رسانی به مغز و سایر نقاط بدن را بر عهده دارد. هنگامی‌که وجود یک توده سبب وارد شدن فشارهای زیادی به ناحیه نخاع شود، تنگی کانال نخاع رخ می‌دهد.

انواع تنگی کانال نخاعی

تنگی کانال نخاعی با توجه به محل وقوع و شدت مشکل در ستون فقرات به دو دسته می‌توان تقسیم کرد:

• تنگی مهره‌های گردنی: در این نوع از تنگی کانال نخاعی، تنگی در ستون فقرات گردن رخ می‌دهد.
• تنگی کانال نخاع کمر: تنگی در قسمت ستون فقرات و در بخش قسمت تحتانی کمر رخ می‌دهد و از شایع‌ترین نوع تنگی کانال نخاعی است.

علائم تنگی کانال نخاعی چیست؟

تنگی کانال نخاعی همانند سایر بیماری‌ها علائم و نشانه‌هایی دارد که این علائم، بستگی به شرایطی مانند ناحیه بروز بیماری و شدت تنگی دارد. به طور کلی شایع ترین علائم تنگی کانال نخاع عبارتند از:

• درد
• خشکی در ناحیه کمر و گردن
• احساس ضعف و بی‌حسی در پا، دست یا بازو
• بی‌حسی شدید در نواحی ران و پشت پاها

علائم تنگی کانال نخاع در گردن (ستون فقرات گردنی)

• بی‌حسی و یا احساس گزش در ناحیه دست، بازو، کف پا یا ساق پا
• احساس ضعف در یک و یا دو دست یا پا
• عدم تعادل و مشکل در راه رفتن
• گردن دردهای مکرر
• فوریت ادرار و یا بی اختیاری ادرار

علائم تنگی کانال نخاع در کمر (ستون فقرات کمری)

• احساس سوزن سوزن شدن و یا بی‌حسی در ساق و یا کف پا
• سستی و یا احساس ضعف در ساق و یا کف پا
• احساس درد و یا گرفتگی در هنگام راه رفتن و ایستادن به مدت طولانی در ناحیه پاها
• کمردرد

علت تنگی کانال نخاعی

از شایع‌ترین مواردی که سبب بروز تنگی کانال می‌شود، می‌توان به:

• رشد بیش از حد استخوان‌ها و پارگی ناشی از استئوآرتریت(آرتروز) و همچنین صدمات پوششی بر روی نواحی از قبیل استخوان‌های ستون فقرات: یکی از دلایل اصلی ایجاد استئوآرتریت است که این موضوع به خودی خود می‌تواند سبب بروز تنگی کانال نخاعی در فرد شود.
• فتق دیسک: در برخی موارد، نرمی داخلی ستون دیسک کمر سبب واردکرن فشار بر روی عصب نخاع می‌شود که این موضوع می‌تواند بروز تنگی کانال نخاعی را برای فرد در پی داشته باشد.
• رباط‌­های ضخیم
• تومورها: رشد کاملا غیرطبیعی در ناحیه نخاع، می‌تواند تنگی کانال نخاعی را در پی داشته باشد.
• صدمات نخاعی: بروز حوادث‌های رانندگی و وارد شدن سایر ضربات به ستون فقرات می‌تواند باعث شکستگی یا جابه جایی چندین مهره شود.
• تورم بافت‌های مجاور بلافاصله پس از عمل جراحی کمر

تشخیص تنگی کانال نخاعی

اولین اقدام‌ جهت تشخیص تنگی کانال نخاعی، معاینه و شرح حال بیمار است. از شایع‌ترین علایم این عارضه می‌توان به شکایت کردن از لنگش اشاره کرد. افراد مبتلا به تنگی کانال نخاع، از داشتن علائمی همچون؛ گزگز، خستگی، بی‌حسی و خواب رفتگی در پاها و کمر احساس نارضایتی می‌کنند که این بیماران برای بهبود علائم نیاز به استراحت کردن و نشستن دارند.

از اصلی ترین راه‌ها برای تشخیص تنگی کانال نخاعی می‌توان به تصویربرداری ام ار آی اشاره نمود. همچنین پزشک جهت تشخیص این عارضه می‌تواند از نوار عصب و عضله (EMG) کمک بگیرد زیرا که این نوار، درگیری ریشه‌های عصبی نخاع را به طور کامل نشان می‌دهد.

درمان تنگی کانال نخاعی

برای درمان تنگی کانال نخاعی روش‌های مختلفی وجود دارد که از موثرترین روش‌ها می‌توان به استفاده از داروهای ضد التهاب و انجام فیزیوتراپی، استراحت و سوزن خشک اشاره کرد. برخی از درمان های تنگی کانال نخاعی عبارتند از:

• داروها: دارو درمانی یک درمان رایج تنگی کانال نخاعی است که می‌تواند درد و ناراحتی را کاهش دهد.
• فیزیوتراپی کمر و ورزش: فیزیوتراپی یکی دیگر از اجزای مهم درمان تنگی ستون فقرات و بهبود درد، سفتی و التهاب است. تقریبا تمام درمان‌های تنگی نخاعی شامل تمرینات هدایت‌شده و فیزیوتراپی است و می‌توانند عضلات ضعیف شده را تقویت کرده و تحرک را بهبود بخشند.
• تزریق استروئید اپیدورال: یک گزینه درمانی کم تهاجمی برای تنگی کانال نخاعی برای کاهش درد و ناراحتی ناشی از تنگی کانال نخاعی است.
• بلوک‌های عصبی فاست: بلوک عصب فاست از روش‌های جراحی بسته کمر می‌باشد که در آن یک سوزن در مفصل فاست قرار می‌گیرد. نواحی دردناک ستون فقرات به داروی تزریق شده پاسخ می‌دهند.
• وضعیت بدن خود را تنظیم کنید: وضعیت روزانه ما به طور مستقیم بر سلامت ستون فقرات تاثیر می‌گذارد. وضعیت نامناسب همچنین می‌تواند درد و علائم یک بیماری زمینه‌ای را بدتر کند. وضعیت بدنی سالم می‌تواند سلامت ستون فقرات را تقویت کند و درد و ناراحتی را به حداقل برساند.
• درمان جراحی برای تنگی نخاع: درمان‌های غیرجراحی ممکن است برای تسکین علائم تنگی نخاع کافی نباشد. اگر علائم با روش‌های غیر جراحی بهبود نیافت، جراح ستون فقرات ممکن است جراحی را به عنوان درمانی برای تنگی شدید ستون فقرات پیشنهاد کند. اگر تنگی نخاعی باعث درد شدید یا علائم عصبی پیشرونده از جمله ضعف و بی‌حسی شود، اغلب جراحی تنگی نخاع توصیه می‌شود.

روش های درمانی غیر جراحی برای آن دسته از بیمارانی که علائم عصبی ندارند تجویز می‌شود و در صورتی که بیمار از همان ابتدای بیماری خود دارای علائمی همانند عدم کنترل ادرار و موفوع و یا ضعیف بودن پا هنگام راه رفتن روی پاشنه باشند، روش درمانی جراحی تجویز می‌شود.

عوارض عدم درمان تنگی کانال نخاعی

تنگی کانال نخاعی عارضه خطرناکی نیست و افراد دچار فلجی اندام و یا بی اختیاری ادرار و مدفوع نمی‌شوند. تنها در ۲۵ درصد از موارد مبتلا به این عارضه ممکن است دچار فلجی اندام و یا تکرر ادرار و مدفوع شوند. اگر بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی جهت درمان خود اقدام کنند، هیچ مشکلی پیش نخواهد آمد زیرا که علائم این بیماری با استراحت کردن بهبود می‌یابد.

همچنین درد و علائم بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی به علت از بین رفتن ریشه‌های عصبی بسیار کاهش می‌یابد که این علائم ممکن است پس از گذشت مدت زمان کوتاهی بسیار پیشرفت پیدا کند، پس از این رو به بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی توصیه می‌کنیم که جهت درمان خود در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنند.

پیشگیری از تنگی کانال نخاع

برای پیشگیری از بروز تنگی کانال نخاعی:

• فعال باشید.
• جهت حفظ انعطاف‌پذیری بدن خود، در طول روز حرکات کششی انجام دهید.
• حالت صحیح وضعیت بدنی خود را در هنگام نشستن و یا ایستادن رعایت کنید.
• وزن ایده آل خود را حفظ کنید.
• سیگار کشیدن را برای همیشه ترک کنید.
• عادت‌های سالم را جایگزین عادت‌های ناسالم کنید.